ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚЫЗЫЛ КІТАБЫ

Қазақстан аумағының кеңдігі және Еуразияның дәл ортасындағы географиялық жағдайының бірегейлігі табиғи жағдайлардың және тиісінше өсімдік жамылғысы мен жануарлар дүниесінің алуан түрлілігіне алып келді. Қазақстан фаунасының генетикалық қоры кітабының деректері бойынша тек омыртқалы жануарлар - балықтар, қосмекенділер, бауырымен жорғалаушылар мен сүтқоректілер-835 түр бар.

1997 жылы омыртқалы жануарларға арналған Қазақстанның Қызыл кітабының бірінші бөлігінің үшінші басылымы жарияланды.Оған 125 түрі мен кіші түрлері, 40 сүтқоректілер немесе аңдар, 56 –құстар, 10 бауырымен жорғалаушылар, 16 балық түрі, қосмекенділер -3.

Жануарлар мәртебесінің санаттары:

I санат-жоғалғандар немесе мүмкін жоғалғандар;

II санат-апатты қысқаратын;

III санат-сирек кездесетін, аз мөлшерде кездеседі;

IV санат-анықталмаған (жеткілікті зерттелмеген);

V санат – қалпына келтірілген, тұрақты бақылауды қажет ететін.

Бірінші санатқа қызыл қасқыр, еуропалық күзен, гепард, Қызылқұм арқары жатады.Ерекше күзетуге жатадытұяқтылар-қарақұйрық, түркімен Құлан, арқар; Үстірт, Алтай, Қаратау муфталары; тоғай бұғы;жыртқыш-қар барсы, тянь-Шань қоңыр аю, барқыт мысық, қарақал, манул, медоед ;кеміргіштер-бобр, Мензбир суыры, селевиния, бесқалды және үшқалыпты карлик тушканчики;құмырсқалар-құрғақ, ұзын шағылған кірпі;суда жүзетін-бұйра және қызғылт пеликандар, аққу-кликун, фламинго, АҚ және қара аисталар;Дала мен шөлді мекендеушілер-дуадақ, джек, кречетка, Тырна-сұлу; жыртқыш құстар - сақал, құмай, бүркіт, бейіт, орлан-белохвост, Сұңқар - сапсан және балобан;бауырымен жорғалаушылар - варан, желтопузик, ала жұмырбас кесіртке, глазчатая ящурка 4 түрін полозов, қосмекенділер - жетісу тритон;балық - Арал және Каспий албырт албырт балығы, Сырдария лжелопатонос және лысач (шортан тәрізді ақмарқа).