Размещено 3 года назад по предмету Қазақ тiлi от lut23731

Мұхтар Әуезовтің "Абай жолы" романынан.

Бірақ ол мінезі Кәмшат үшін пайда емес екенін түсініп, іші өртеніп, қатты ызаланып, бәйбіше ұсынған қымызды ішпестен өз аулына аттанды.
Абай ауылға келе салып, үлкендерге көргенінің бәрін айтты. Түсіне ашу, көзіне жас толған Айғыз жылай бастап еді, Құнанбай оны сол қолын көтеріп тыйып тастады. Ұлжан да үндемей отыра алмады. Бірақ күйеуі "Жә, бірің бастап, бірің қостамай" деп оның да сөзін тоқтатты. Үй ішінде аға сұлтанға қатты сөйлеген тек қарт ана Зере болды. Ол ашуланып, Құнанбайдың өзіне зекіп, жүзіне аса суық қараған. Шешесінің ажарын сезген баласы жуаси түсті. Айтқан сөздерін тыңдап, өзара келіскен байлау солай деп ақталды. Осы сәтте әңгімеге Абай араласып, бұл байлауды айтқан адамдарды кінәлады. Құнанбай ұлының сөзіне де құлақ асып, "Мен баламды бала етсін деп бердім. Осыны қатын-қалаш, ауыл-аймағына түсіндіре алмаған Бөжейге сын" деп сөзін аяқтады.
Үйдегі жиыннан кейін Құнанбай Бөжей аулына Жұмабайды жіберді. Бөжей оны суық қарсы алып, "Шашыраған ұрығына сұрау салмай, мазамды алмай тек жүрсін" деп қайтарып жіберді. Бұл жауаптан Құнанбай да, Абай да қатты түңілген еді. Арада аз күн өткен соң Бөжей аулынан жаман хабар келді. Кәмшат өліпті. Және таңертең өлген баланы, сол күні түс ауа қойып та бітіріпті. Хабарды Құнанбай аулы бір қойшыдан естіген. Енді үй іші тегіс Бөжейдің бұл мінезіне аса қатты ренжіді.
Ренішті жеткізіп Бөжей аулына енді Ызғұтты мен Жақып деген кісілер барды. Бөжей жалғыз емес, жанында Байдалы мен Түсіп бар, үшеуі бірігіп отырып "Құнанбай сыныққа сылтау іздемесін. Қаршадай қыз өлді деп ас береміз бе?" деп жауап қайтарды. Бұл алдағы жазды не қылса да үлкен ылаңның, зор бәленің жазы етуге айналған сөздер еді. Ызғұтты мен Жақып жөнелісімен Бөжейлер өздеріне қараған бар ағайынды баталасуға шақырады. Құнанбай да өз тобын дайындауға кіріседі.
Бірақ ел жайлауға жеткенде тағы бір жаман хабар келді. Бөжей қайтыс болыпты. Бұл хабарды естігенде Құнанбайдың жүзі сұрланып, аңтарылып қалды. Зере зор күйінішпен күрсініп, кесек-кесек жас ыршытты. Абайдың екі өкпесі аузына тығылғандай боп, тынысы бітіп, жүрегі қатты соғып кетті.
Әдетте қаншалық араз болса да "торқалы той, топырақты өлім" дегенге келгенде араздық ұмытыла тұратын. Соны есепке алып Ырғызбай ауылдары арнайы хабаршының келгенін күткен. Жаназаға деп саба, сойыс, үй қамдап, өз жолымен барудың жайын да ойластырып қойған. Бірақ ешкім келмеді. Бұл жайтқа Зере мен Ұлжан аса дағдарса, Құнанбай қатты қиналып, ақыр аяғы ызаға кетті. "Өліге шара жоқ. Ал осының істеп отырған Байсал мен Байдалыда кінә көп" деп ойлады ол. Расында, Бөжей қайтқан күні хабарды кімге беріп, кімге бермеуді Байдалы өзі атаған. Сол ретте Құнанбай ауылдарын қатардан әдейі шығарып тастаған-ды.
Ағайыны Бөжейдің өз үйіне салмақ түсірген жоқ. Қажет шығынның бәрін көтерді. Сүйегін жайлауға емес, қыстауының үстіне апарып, Тоқпамбетке қойды. Оның жаназасын шығаруға қалың Тобықтының ғана емес, көршілес Керей, Матайдың, тіпті, сонау Қарқаралыдағы Шор мен Бошанның да адамдары келді. Бөжейдей жұрт жоқтаған жанға топырақ салмай қалған жалғыз Құнанбай айналасы болды.

ТАПСЫРМА: Берілген мәтіннен Еліктеуіш сөздер. Бейнелеуіш сөздер. Одағай сөздер. Үстеу. Шылау.
түрлерін табыңыз.

Не тот ответ на вопрос, который вам нужен?

Найди верный ответ

Самые новые вопросы

Математика - 5 лет назад

Сколько здесь прямоугольников

История - 6 лет назад

Какое управление было в древнейшем риме? как звали первого и последнего из царей рима?

Литература - 6 лет назад

Уроки французского ответе на вопрос : расскажите о герое по следующему примерному плану: 1.почему мальчик оказался в райцентре ? 2.как он чувствовал себя на новом месте? 3.почему он не убежал в деревню? 4.какие отношения сложились у него с товарищами? 5.почему он ввязался в игру за деньги? 6.как характеризуют его отношения с учительницей ? ответе на эти вопросы пожалуйста ! сочините сочинение пожалуйста

Русский язык - 6 лет назад

Русский язык - 6 лет назад

Переделай союзное предложение в предложение с бессоюзной связью. 1. океан с гулом ходил за стеной чёрными горами, и вьюга крепко свистала в отяжелевших снастях, а пароход весь дрожал. 2. множество темноватых тучек, с неясно обрисованными краями, расползались по бледно-голубому небу, а довольно крепкий ветер мчался сухой непрерывной струёй, не разгоняя зноя 3. поезд ушёл быстро, и его огни скоро исчезли, а через минуту уже не было слышно шума

Русский язык - 6 лет назад

помогите прошу!перепиши предложения, расставляя недостающие знаки препинания. объясни, что соединяет союз и. если в предложении один союз и, то во втором выпадающем списке отметь «прочерк».пример:«я шёл пешком и,/поражённый прелестью природы/, часто останавливался».союз и соединяет однородные члены.ночь уже ложилась на горы (1) и туман сырой (2) и холодный начал бродить по ущельям.союз и соединяет:1) части сложного предложенияоднородные члены,2) однородные членычасти сложного предложения—.поэт — трубач зовущий войско в битву (1) и прежде всех идущий в битву сам (ю. янонис).союз и соединяет:1) части сложного предложенияоднородные члены,2)

Физика - 6 лет назад

Вокруг прямого проводника с током (смотри рисунок) существует магнитное поле. определи направление линий этого магнитного поля в точках a и b.обрати внимание, что точки a и b находятся с разных сторон от проводника (точка a — снизу, а точка b — сверху). рисунок ниже выбери и отметь правильный ответ среди предложенных.1. в точке a — «от нас», в точке b — «к нам» 2. в точке a — «к нам», в точке b — «от нас» 3. в обеих точках «от нас»4. в обеих точках «к нам»контрольная работа по физике.прошу,не наугад важно

Информация

Посетители, находящиеся в группе Гости, не могут оставлять комментарии к данной публикации.