Ответ:

Ыбырай Алтынсарин.

Кел, балалар, оқылық!

Оқығанды көңілге

Ықыласпен тоқылық!- деген өлең жолдары өмірге келгелі бір ғасырдан аса уақыт өтті. Бірақ ол күні бүгінге дейін балаларды оқып, білім алуға шақырған ұран болып келе жатыр. Осы өлеңнің аты аталған сайын оның авторы қазақтың ұлы ағартушы, ұстазы, ғалым, жазушы Ыбырай Алтынсариннің есімі ойға оралады.

Жылдар өте келе білімі тереңдеп, ой-өрісі өскен Ыбырай халыққа пайдалы қызмет істеудің жолын іздейді. Ол кезде қазақ жерінде аздаған орысша оқытатын мектептер мен діни мектептер ғана бар болатын. Ал қазақ тілінде білім беретін мектеп деген атымен жоқ еді. Осындай жағдайда Ыбырай қазақша мектеп ашып, бала оқытуды арман етеді. Ыбырай арман еткен мектебі Торғайда 1864 жылы ғана ашылады. Оған алғаш он төрт-ақ бала кіреді, бірақ ол қазақ мектебінің тұңғыш қарлығашы еді. Одан соң болыстық бастауыш мектептер, қолөнер, техникалық және өндірістік училищелер ашуға кіріседі. Мұғалімдер даярлайтын мектеп те ашады. Тұңғыш рет қыздар мектебін ұйымдастырады.

Бүкіл өмірін халық ағарту ісіне арнаған Ыбырай "Қазақ хрестоматиясына" кірген өлеңдерінде де халық ағарту идеясын көтерді. Сөйтіп, ел арасына кең жайылып, жатталып кететін шығарма арқылы әсер етуді көздеді. Ақын жастарды оқуға үндей отыра "өмір қызығы - байлық" деген көзқарасқа соққы берді. Өмірдегі сарқылмайтын мол байлық – білім екеніне көз жеткізеді.

Алтынсарин – қазақ жазба әдебиетінің тарихында тұңғыш рет балаларға арнап әңгіме жазған жазушы. Ол тұңғыш көркем аударма жасаған жазушы да болды.

Ыбырайды орыс достары қатты бағалаған. Ыбырай шын мағынасында оның орыс достары дәл көрсеткендей "қазақ арасынан шыққан тұңғыш кемеңгер" болады. Өз еліне "Европа мәдениетінің жарық сәулесін жаратты". Иә, Ыбырай Алтынсарин – тұңғыш дала қоңырауын қағушы, білім нәрімен сусындатушы.

Объяснение:

Каждый из нас знает эти знаменитые строки, призывающие уже много лет к знаниям. Он – педагог, просветитель, писатель, поэт, учёный… Но в народной памяти он остался как первый учитель в степи. Его жизненный путь – это пример борьбы с невежеством и бюрократией за светлое будущее своего народа. Алтынсарин не только открыл первую народную школу в Казахстане, но и написал для неё учебник, используя новый казахский алфавит, который он сам же и создал. Он убедил простых людей отдать своих детей в школы, подготовил учителей. При этом ему противостояли царские чиновники и имамы. Его педагогические принципы были настолько универсальны и опережали своё время так, что даже спустя 170 лет, всё ещё актуальны. Никчемные чиновники 1 ноября 1841 года у известного бия Балгожи Жанбурчина родился внук Ыбырай. Дед сыграл в судьбе мальчика главную роль, так как отца Ыбырай лишился очень рано, в три года. Будучи бием, Балгожа хотел, чтобы и внук стал просвещённым и культурным человеком. И с самых ранних лет постоянно объяснял маленькому мальчику важность получения образования. Когда в 1850 году в городе Оренбурге открылась школа для детей степной аристократии, то Балгожа первым записал в ученики своего внука. В те времена школы создавались для подготовки грамотных людей для царской администрации, то есть будущих чиновников. Возможно, в этом и заключалась причина непопулярности образования, ведь казахская знать опасалась, что их дети, будущие преемники, вырастут верными чужим идеям или даже перейдут в христианство. Ыбырай учился только на «отлично» и неоднократно получал благодарности. Так как мальчик учился и жил далеко от дома, дед с внуком часто переписывались. Письма они обычно писали в стихах. Вот строки из одного письма деда Ыбыраю: Ты, наверно, скучаешь и рвёшься домой. Поприлежней учись, грусть пройдёт стороной Станешь грамотным – будешь опорою нам, Нам, к закату идущим седым старикам. После окончания школы Алтынсарин работает переводчиком, но, охваченный высоким стремлением принести как можно больше пользы родному народу, он мечтает заниматься педагогической работой, в которой видел своё призвание. После долгих хлопот и трудностей ему удалось в 1860 году покинуть Оренбург и перевестись в Тургай, но и здесь местные царские власти долго не давали возможности Алтынсарину посвятить себя любимому учительскому делу, назначая его то помощником судьи, то судьёй, помощником начальника, исполняющим обязанности начальника уезда. Только в 1865 году Ыбыраю Алтынсарину удалось, наконец, перейти на педагогическую работу и открыть новую школу для оренбургских детей. К этому важ