Ответ:

Объяснение:

Құранда, ежелгі Тауратта баян етілген пайғамбарлар Ыбрайым, Смағұл, Ысқақ, Жақып, Жүсіп, Дәуіт, Сүлеймен, Нух, Лут, Мұса, Иса туралы әңгімелер қайталанып, ежелгі ғұламалардың барлығы осы пайғамбарлар есімдеріне Қазіреті (сөз түбірі, өз түбі, атасы Аз (Азия), Қаз (Қазақ)) деген ата-тегін қосып отырады. Демек, Құран мәтіні тұнып тұрған тарих. ШАРИҒАТ, ТАРИХАТ, АҚИҚАТ сатыларынан өтпеген жандарға құран сырларының есігі мәңгі жабық болмақ. Жаратушы жалғыз Алланы мойындамай, ұлы аталарымыздың тарихын (жақсысын да, жағымсызын да) білмей, Ақиқат делінетін үшінші сатыдан өтіп Мағрипатқа (ғылым мен білімге) жете алмайсың.

Құран – білімнің қайнар бұлағы. Ғалымдардың шамалауынша, қазірге дейін Құран мәтінінің небәрі 10 пайыздайының ғана мәні ашылған, қалған 90 пайыздайы өз уақытын күтіп жатыр.

Неге бұлай? Бар мәселе Алланың хақтығында және оның елшісі Мұхаммед пайғамбар арқылы қасиетті Құран Кәрімнің бізге жетуінде.

«Құран» деген сөздің өзі де «оқу» деген мағына білдіреді. Алла тағаладан Мұхаммед (ғ.а.с.) арқылы бірінші түскен Алақ сүресінің өзі «оқы» деген сөзден басталады:

«Жаратқан иенің атымен оқы! Адамды ол ұйыған қаннан жаратты. Оқы! Сенің тәңірің – ең жомарт! Ол қаламмен жазу үйретті. Адамдарға білмегенін білдірді» (Құран Кәрім, Алақ сүресі. 1-5 аяттар).

Алла тағала адамзатты он сегіз мың ғаламның қожасы, иесі етіп жарата отырып, бұларды игеруге шақырады. Құран Кәрімде көрсетілген табиғи құбылыстар, әртүрлі ағымдағы ілімдер, көзқарастар, ойлар адамдардың ғылымды игеруінің нәтижесінде химия, физика, математика, астрономия, биология, тағы сол сияқты ғылым салалары болып бөлінген. Ислам дінінің бір ғана Орта Азия мен Қазақстанда орнығуы осы өлкелерден дүниежүзіне танымал Қорқыт ата, Әбу Насыр әл-Фараби, Қожа Ахмет Иассауи, Мұхаммед Хайдар Дулати, Махмұт Қашқари, Әбуғали ибн Сина (Авиценна), әл-Бируни, Новайи, Низами, Жүгінеки, Әл-Хорезми, Жүсіп Баласағұни, Бекет Ата т.б. көптеген ғұлама-ғалымдардың шығуына жол ашты.

Бүкіл әлемде өзге діндегі сан мыңдаған ғұлама-ғалымдар мен оқымыстылар, әдебиет пен өнер қайраткерлері Ислам дініне беріліп, Құран-Кәрімді оқып, оның таңғажайып ғибратына таң қалып, соның негізінде шығармалар жазды. Құран Кәрімнің бір аятында былай делінген: «Адамдарға баян еткен бұл мысалдарды ғалымдар ғана түсіне алады». (Қ.К.Әл-Әнкабут сүресі, 43 аят). Хадистерде: «Пенделердің ішінде Алладан шын мәнінде ғалымдар ғана қорқады» делінген.

Бұл жағдайларды қазақтың ұлы ғұламасы Қожа Ахмет Иасауи атамыз былайша толғаған:

«...Өтті ғұмырым шариғатқа жете алмадым,

Шариғатсыз тарихатқа өте алмадым.

Хақиқатсыз мағрипатқа бата алмадым,

Жолы қатты пірсіз қалай өтер, достар» (Диуани Хикмет). Өздеріңіз көріп отырғандай, Алланың хақ жолындағы жандардың өтуіне Ұлы Жаратушымен мүмкіншілік берілген адами қасиеттің сатылары: Шариғат, Тарихат, Ақиқат және Мағрипат деп, реттік жүйемен беріліп және ол пір (ұстаз) арқылы іске асады делініп отыр.

«...Әнбиялардың ақыры

Расулы Мұхаммед

Абзалы артық нұр өткен,

Артынан келіп төрт имам

Шариғат жолын күзеткен,

Пәруәр пірдің басшысы

Қожа Ахмет Яссауи (Иассауи атамызды жай ғана пір емес, сол пірлердің де пірі (ұстазы) деп отыр.

Түркістанда бұ да өткен

Туына жұртты түнеткен

...Айтқаны зікір-салауат

Қашсын деп шайтан маңымнан. (Зікір айтылған жерге шайтан жолай алмайды. Қазіргі кейбір зікірді жамандағыш «білгіштердің» бәрі шайтани жолда жүрген болып тұр).

...Пірлерден ізгі дұға алып

Жамағаттар, құралып

Ораза, намаз тұталық

Ақиқат Хақтан сұранып, (Ақиқатты Алладан сұрап)

Құдай жалғыз, Құран шын,

Ақиқат рас ол анық.

Ахиретті ойламай, (шариғат, тарихат, ақиқат және мағрипаттың соңынан ахирет (ана дүние) келеді деп отыр).

Ақылы қысқа пендеміз

Дүниеге жүрміз жұбанып.

...Хазіреті ишаннан

Шариғаттың жолында

...Шариғат айтқан тыңдатып,

Азаннан тұрған ыңлатып,

Тағлым, таспих, салауат,

Зікір айтқан түн қатып. (Аталарымыз түн қатып зікір салған болып отыр).

...Пайғамбар айтқан Хадисте:

«Құрметтесең ғалымды

Сүйікті маған үмбет» деп,

Мойнымызда әртүрлі

Ойласақ, борыш міндет көп.

Шарғыда баян етулі – (Шариғатты айтып отыр).

Ең әуелі пендеге

Иманды дұрыс білмек деп,

Парыз дейді ғалымға

Бұқараға көрсетіп

Шариғат жолын үйретпек.

Алладан келген хабар бар:

Әмірімді істемей

Тәрк етсеңіз, махшарда

Тартарсың ғазап-бейнет» деп.

Астана халық ішінде

Білімге терең жүйрік көп,

Шайтан деген зор дұшпан

Адастырып біздерді

Басқа жолға сүйретпек.

...Зікір етіп Аллаға

Тәуекел етіп Тәңірге

Шариғат жолдан таймады.

...Тәуекел етіп Тәңірге

Тарихат жолдан таймады,

Сескенткендей серпіліп